Xaalad aad looga naxo oo ka jirta dalka Suudaan

Madaxa Hay’adda Caafimaadka Adduunka (WHO), Tedros Ghebreyesus oo booqasho ku tegay dalka ay dagaaladu ka socdaan ee Suudaan ayaa ku dhawaaqay in xaalad aad looga naxo ay ka jirto dalkaai.

Ciidamada Militariga Suudaan iyo Xoogaga Gurmadka Degdegga ee RSF ayaa tan iyo 15-kii bishii April ee sanadkii 2023 ku dagaalamaya dalkaasi, iyadoona dagaalku uu dhaliyay mid ka mid ah dhibaatooyinka bani'aadantinimo ugu xun ee haatan ka jira adduunka.

Shan iyo labaatan milyan oo dadka reer Suudaan ah ayaa wajahaya cunno yari ba'an, tani oo dhalisay walaac caalami ah.

Madaxa Hay'adda WHO ayaa sheegay in Suudaan ay la ildaran tahay duufaano khalafsan, sida uu yiri, isagoona ku baaqay in loo istaago wax ka qabashada xaaladda bani'aadantinimo ee ka jirta dalkaasi.

Wuxuu sheegay in dagaalka in ka badan shanta boqol ee maalmood ka socdo Suudaan uu keenay barakac aan caadi ahayn iyo masiibo bani'aadantinimo, oo ay u dheer tahay in daadadkii bishii August ku dhuftay qaybo ka mid ah dalka ay sababeen burburka biyo xireeno iyo cuduro ka dilaacay dalkaasi.

"Baaxadda xaaladda degdegga ah waa mid naxdin leh, sidoo kale waa tallaabo aan ku filneyn in la qaado, si loo yareeyo colaadda, loogana jawaabo dhibaatada ay gaysaneyso." Ayuu yiri Tedros Ghebreyesus.

Tedros Ghebreyesus ayaa ugu baaqay caalamka inay ka kacaan hurdada ay ku jiraan, loona istaago in la caawiyo dadka Suudaan.

Waxa uu sheegay in Suudaan ay taageero dheeraad ah uga baahan tahay caalamka, ka dib wada hadal uu Wasiirka Caafimaadka Sudan, Haitham Mohamed Ibrahim kula yeeshay Magaalada Port Sudan.

Wasiir Haitham ayaa sheegay in booqashada Ghebreyesus ee dalkaasi ay xoojin doonto xiriirka Suudaan iyo Hay'adda WHO, taas oo dadaal badan ku bixisay sida uu yiri bixinta taageero farsamo iyo mid qalab ah.

Magaalada Port Sudan ayaa waxaa hadda ku shaqeeya Dowladda Militariga, diblomaasiyiinta iyo hay’adaha gargaarka, sidoo kale waxaa ku soo barakacay boqolaal kun oo barakacayaal ah.

Tedros Ghebreyesus, Madaxa Hay’adda WHO ayaa Port Sudan kula kulmay Madaxda Suudaan iyo wakiilo ka socdo Hay'adaha Qaramada Midoobey. Ghebreyesus ayaa sidoo kale kormeeray xarumaha caafimaadka iyo xarumo lagu xanaaneeyo dadka barakacayaasha ah.

Wasaaradda Caafimaadka Suudaan ayaa sheegtay in roobabkii mahiigaanka ee dhawaan ka da'ay dalkaasi ay ku dhinteen 205 qof, halka dalka laga diiwaangeliyay 5,081 xaaladood oo daacuun, oo ay ku jiraan 176 kiis oo dhimasho ah.

Dhanka kale Madaxa Hay’adda WHO oo maanta shir jaraa'id ku qabtay Magaalada Port Sudan ayaa ku dhawaaqay in dagaalka ka soconaya Suudaan ay ku dhinteen in ka badan 20,000 oo qof.

Waxa uu sheegay in dagaalkan sokeeye uu si ba'an u burburiyay waddooyinka ku yaala dalkaasi, xaaladduna ay tahay mid aad looga naxo.

Dagaalkan ayaa u dhaxeeyo Hoggaamiyaha Golaha Talada ee Suudaan, General Abdel Fattah Al Burhan iyo kuxigeenkiisii hore General Mohamed Hamdan Dagalo, oo hadda ah Hoggaamiyaha Xoogaga RSF. Labada janan ayaa ku dagaalamaya awoodda dalka.

Qiyaastii 10 milyan oo qof ayaa ku barakacay dagaalkan, halka 2.2 milyan oo kale ay qaxooti ku yihiin dalalka deriska, sida ay sheegtay Qaramada Midoobey.