Dagaalka Gaza oo ka gudbay 300 oo maalmood

Dagaalka Marinka Gaza ayaa galay maalintii 301aad, kani oo noqonayo dagaalkii ugu muddada dheeraa ee soo mara Gaza, inta ay taariikhda qoreyso.

Ciidamada Israel ayaa hadda ka dagaalamaya saddex barro oo la ogyahay oo kala ah Rafah, bariga Khan Yunis iyo Magaalada Gaza, oo ah tan ugu weyn ee Marinka Gaza.

Ciidamada Israel ayaa saddexdii boqol ee maalmood ee la soo dhaafay Marinka Gaza kula dagaalamayay kooxaha wax iska caabinta Falastiiniyiinta, oo ah cududda ciidan ee ka hortaagan in Israel ay si buuxdo ula wareegto gacan ku haynta dhulka Falastiiniyiinta. Ciidamadan ayaa marba ka dagaalamayay qayb ka mid ah Marinka Gaza oo maalmo, toddobaadyo ama billooyin ka dib ay ka soo baxayeen, mana jiro deegaan Gaza ku yaala oo Ciidamada Israel ay haysteen, intii uu dagaalkan socday.

Wararka ayaa sheegaya in Ciidamada Israel ay wax la yaab leh kala kulmayaan kooxaha iska caabinta, kuwaa oo iyagu sameynaya waxa lagu sheegay naf hurnimo iyo gaasinimo soo jiidatay indhaha caalamka.

Xoogaga wax iska caabinta waxay ku dheereeyaan weerarada gaadmada ah, tani waxay Ciidamada Israel ka dhigtay kuwo xitaa ka didaya hooskooda.

Ciidanka Cirka Israel ayaa isku dayaya in ay kordhiyaan hawlgalada hawada, iyagoo beegsanaya goobaha ay weerarada ka soo qaadayaan kooxaha wax iska caabinta, waxay kaloo bartilmaameedsanayaan shacabka aan hubeysneyn iyo cid kastoo kaalmeynaysa, si kooxahaasi culeys loogu saaro in ay u turaan shacabkooda, isna soo dhiibaan.

Wararka ayaa intaasi ku daraya in Taliska Militariga Israel ay u qaadan waa' ku noqotay, sida kooxaha wax iska caabinta ay uga nool yihiin duqaymaha lagu harqinayo qaybaha Marinka Gaza oo dhan.

Xoogaga naf hurnimada sameynaya oo iska soo abaabula saldhigyada ay ku leeyihiin godadka dhulka hoostiisa ayaa si joogto ah u dhiig bixinaya ciidamada ku soo duulay dhulka muddada dheer go'doonsan.

Dagaalkan oo noqonayo kiisii ugu adkaa ee ay Ciidamada Israel ka galaan Bariga Dhexe ayaa marka laga soo taggo in ay jab kala kulmayaan, haddana waxaa u dheer in ay ka dhaxleen hurdo la'aan, waana Ciidamada Israel oo aan ku soo talagelin dagaal ceynkani oo kale ah, oo horey aysan wax khibrad ah uga haysan.

Ciidamada Israel ayaa la sheegaya in muddadii ay ka dagaalamayeen Marinka Gaza aanay xitaa waxba ka kororsan xeeladaha iyo qidadaha dagaalka ay adeegsanayaan kooxaha wax iska caabinta, waana sababta ay u diidan yihiin in ay dagaalka sii wadaan. Geesinimada iyo dhiiranaanta ka muuqaneysa kooxaha iska caabinta ayaa la fahamsan yahay in ay marxalad quus ah ku keentay Ciidamada Israel.

Mac-hadyada daraaseeya arrimaha militariga ayaa la filayaa in mustaqbal dhow ay faallooyin cusub ku soo kordhiyaan istiraatiijiyadaha dagaalka, iyadoo lagu saleynayo wixii laga qoray, lagana bartay dagaalkan. Khubarada ayaa cilmi baaris ku sameynaysa, sida dagaal-yahanada Falastiiniyiinta ay uga xeeladeysanayaan amaba uga badbaadayaan duqaymaha baahsan ee Israel oo lagu garaacayo bugcad kasta oo Gaza ah.

Marka laga soo taggo in dadka shacabka ah uu dhib weyn ka soo gaarayo weerarada xagga cirka ah, haddana Ciidamada Israel ee gudaha ugu jira Marinka Gaza ayaa wajahaya, waxa ay Warbaahintooda ku sheegtay deganaansho la'aan nafsiyan ama naf ahaaneed.

Isbitaalada ku yaala Israel, keliya ma buuxin dhaawacyada askarta, waxaa sidoo kale buuxdhaaafiyay askarta kiisaskooda loo tixgelinayo xanuunka dhimirka.

Warbaahinta Israel ayaa ku warameysa in ciidamadu ay la xarga-gagayaan iska caabinta nool ee kooxaha wax iska caabinta ee qasdigoodu yahay inaanan la qabsan dhulkaasi. Kooxahan ayaa waxaa calanka u sida Xoogaga Xamaas iyo Islamic Jihaad, oo ah labada garab ee ugu weyn ee maanta Ciidamada Israel kula dagaalamaya Marinka Gaza.

Warbaahinta maxaliga waxay sheegeysaa in ciidamadu ay doonayaan in ay si degdeg ah uga soo lug baxaan dagaalka Gaza, sababu tahay iska caabinta nool oo xujo ku noqotay in ay xaqiijiyaan ujeedooyinkii dowladooda ee dagaalkan.

Inkastoo ay kordheyso qaylo dhaanta ka imaneysa Ciidamada Israel ee ka dagaalamaya Marinka Gaza, haddana Raysal Wasaare Benjamin Netanyahu iyo Wasiirada xagjirka ah ee ka trsan xukuumaddiisa ayaa diidan in la joojiyo dagaalka.

Raysal Wasaare Netanyahu oo habeenkii Arbacada Warbaahinta kula hadlayay Magaalada Tel Aviv ayaa ku hanjabay inaysan joojin doonin dagaalkan, balse ma sheegin waqti intee le'eg ayaa ku filan, si ay uga mira-dhaliyaan guushooda dagaalka.

Dagaalka lagu hoobtay ee ka sii soconaya Marinka Gaza ayaan wax dan ah ugu jirin Ciidamada Israel iyo shacabka Falastiiniyiinta, labadaba, maadaama ay yihiin kuwa ugu badan ee ay dhibaatada ka soo gaareyso.

Ku dhawaadn 40,000 oo qof oo shacab ah ayaa lagu dilay Gaza, tan iyo markii ay colaaddu bilaabatay 10 bilood ka hor, iyadoo ku dhawaad 100 kun oo kalena ay ku dhaawacmeen, waxaana jira qiyaastii 10,000 oo kale oo ku hoos jira burburka dhismayaasha, kuwaa oo aan ku jirin tirada dhimashada ee u diiwaan-gashan Wasaaradda Caafimaadka Gaza.

Ma cadda khasaaraha dhabta ah ee gaaray Ciidamada Israel, sababtoo ah taliskooda oo qarinaya xogta khasaaraha ee askarta.

Khubarada amniga ayaase qaba in Israel ay dagaalkan kala kulantay khasaare dhinac kastaba leh, oo ay ugu horreyso inuu wiiqay cududdii iyo qalabkii ciidamadeeda, burbur dhaqaale iyo hubinti la'aan amni.

Israel ayaa lagu dhalleeceeyay in ay Arbacadii qaadday tallaabo qar iska tuurnimo ah, ka dib markii ay dishay Hoggaamiyihii Ururka Xamaas, Ismail Haniyeh oo booqasho ku joogay dalka Iran. Tallaabadan ayaa lagu macneeyay mid ay Israel ka raadineysay nafis siyaasadeed, balse ay iska indha tirtay cawaaqibka uu yeelan karo.

300 oo maalmood oo dagaal ah in iska caabintu ay tahay mid weli la loodin la'yahay ayaa ka tarjumeysa in dagaal-yahanada Falastiiniyiinta ay awood u leeyihiin inay dagaalamaan waqti dheer.